In mijn vorige blogs heb ik het gehad over zelfreflectie, het onszelf goed kennen met alle sterke en minder sterkere punten. Hoe deze en de – veelal in onze jonge jaren – ingesleten patronen ons dagelijks leven (onbewust) beïnvloeden en daarmee bepalen hoe onafhankelijk en vrij we eigenlijk zijn. Ik heb daarbij ook aandacht besteed aan de relatie met onze omgeving, om op die manier ruimte en bewustzijn te creëren. Bewustzijn in wat er in en om ons heen gebeurt, zodat we beter kunnen zien wat er ECHT nodig is.
Sta je zelf wel altijd aan het roer?
Dit klinkt allemaal eenvoudig en in feite is dit het ook, alleen hebben we allemaal te maken met dat ene stemmetje op de achtergrond dat ons continu influistert wat ‘we’ ergens van vinden. Van wat er gebeurt, wat we zien of gewoon over die ander, hoe deze zich manifesteert en wat dit met ons doet. De manier waarop we naar anderen kijken wordt hierdoor gekleurd en bepaalt daarmee hoe we denken en handelen. Zonder dat we er erg in hebben laten we ons zo leiden door ons EGO.
Het kan dus zo maar gebeuren dat, wanneer je onder druk komt te staan, je iets doet of zegt waar je later spijt van hebt, of waar je jezelf helemaal niet in herkent. Het ego neemt dan het stuur van je over en bepaalt of jij in dergelijke situaties het gevecht aangaat, liever vlucht of het allemaal ontkent. Tijdelijk ben je dan even niet in staat om de objectieve waarnemer in jou, die van een kleine afstand naar je handelen kijkt, zijn werk te laten doen.
Iedere dag zijn er tal van voorbeelden waarbij het ego zich automatisch identificeert met van alles en nog wat. Dit kan een issue zijn op het werk, maar ook het even in de rij wachten bij de kassa terwijl je haast hebt, of een ‘dingetje’ thuis. We zien iets en vinden er gelijk wat van, waardoor we in ons denken en handelen een bepaalde kant op worden gestuurd. Het heden en verleden lopen dan door elkaar, Je ego haalt er allerlei andere indrukken en gebeurtenissen van vroeger bij om je ‘te beschermen’ en duwt je in oude vertrouwde – vaak niet altijd even constructieve – handelswijzen.
Vanuit je hoofd zonder te voelen.
Voor iedereen is er een andere trigger die intern de ‘druk’ verhoogt. Bij de één kan dit het gevoel zijn niet gewaardeerd te worden, bij de ander niet begrepen voelen, of zoals dat bij mij regelmatig het geval was dat dingen te langzaam gingen. Dit zijn momenten waarin je de druk voelt opkomen en je onrustig, boos of gefrustreerd wordt, je je misschien zelfs wel bedreigt of klemgezet voelt. Allemaal emoties die doorgaans voor amper 20% betrekking hebben op die specifieke situatie waarin je je bevindt, maar voor zeker 80% teruggrijpen naar allemaal ervaringen uit het verleden. Onbewust koppelt het ego die ene situatie met vervelende gebeurtenissen van lang geleden en identificeert zich zo met de woede, onrust, jaloezie, angst of arrogantie over wat dit ooit met je deed. Deze verdedigingsreflex zit heel diep in ons overlevingsmechanisme ‘ingebakken’.
Als ik naar mezelf kijk, waren dat de momenten waarop ik minder goed in staat was om te relativeren en kritisch naar mezelf te kijken. De afgelopen jaren heb ik ook gezien dat, dat wat ik mezelf had aangeleerd niet per definitie waar hoefde te zijn en dat sommige gewoonten mij vaak onbewust de verkeerde kant op stuurden. Dit zien en ervaren is een belangrijke stap naar een heldere kijk op wat er allemaal om ons heen en vooral ook in ons gebeurt.
Misschien toch net even wat anders!
Het mooie is dat wanneer je je hier van bewust bent, je steeds beter gaat zien waar dingen misgaan. In mijn boek Zen in de Boardroom, dat begin mei uitkomt, beschrijf ik diverse patronen en geef ik een aantal handvatten vanuit het Zen en oefeningen om tijdig te kunnen ingrijpen.
Eerder gaf ik aan dat geduld nou niet bepaald één van mijn sterkste punten was, zeker niet in mijn beginperiode als boardlid. Wanneer ik onder druk kwam te staan en er veel verschillende zaken mijn aandacht vroegen, wilde ik vaart maken en zaken snel afronden. Wanneer mijn omgeving dan nog wat extra context of uitleg nodig had en het allemaal niet zo liep zoals ik graag wilde, was het verleidelijk om me daar druk om te maken. Er nog meer op te duiken, in de details, anderen te vertellen wat er moest gebeuren en me daarbij ook niet zelden op te winden waarom iets nog niet af was. Niet zelden projecteerde ik dat dan ook op mezelf en voelde ik me niet serieus genomen. Zo kwam ik in een aardige neerwaartse spiraal, waarbij ik er dan alleen nog maar meer druk op ging zetten.
Dat dit niet altijd even effectief was en mij (en ook mijn omgeving) behoorlijk wat energie kostte laat zich raden 😉 Door er zo op te springen en gelijk weer in de actiemodus te gaan, dacht ik snel naar een beter eindresultaat te ‘springen’, maar kwam ik juist niet tot de echte kern van het issue. Misschien leek het probleem opgelost of ging het even beter, maar door mezelf niet de tijd te geven om achter over te leunen en me af te vragen wat er nu echt aan de hand was, kwam ik niet tot de essentie van het geheel en maakte ik me regelmatig – onnodig – druk. Los van of dit altijd even effectief was – zeker als bestuurder – maakte dit het er niet gemakkelijker en zeker niet leuker op.
Gelukkig heb ik erna ook onder grotere druk diverse andere ervaringen mogen beleven, gewoon door bewust het tegenovergestelde te doen van wat er in zo’n situatie in me op kwam. Juist wanneer ik me weer eens niet begrepen voelde en gefrustreerd dreigde te raken omdat iets niet op tijd af was, deed ik juist een stap terug. Ging ik niet meteen in de ‘aanval’, de ander veroordelend, maar stond ik er letterlijk even bij stil met een open vizier, op zoek naar het waarom, in dialoog. Waarom was het niet gelukt, waarom was het nog niet af, of had men mij hier niet proactief over geïnformeerd? Wat zat hier achter en hoe kon ik daar als eindverantwoordelijke het beste mee omgaan en belangrijker, er meer uithalen?
Andere gedachten, andere reactie, andere uitkomst.
Ik vind het niet alleen razend interessant om te zien, dat hoe simpel een kleine interventie ook lijkt het in de praktijk toch vaak een stuk lastiger blijkt. Maar vooral ook hoe groot het verschil in uitkomst kan zijn wanneer het ons wel lukt. Gewoon door andere gedachten aan datgene wat er gebeurt te koppelen en daardoor anders te handelen. Het zien van de beperkingen van het ego en vooral wanneer het los te laten, is een belangrijke voorwaarde om blijvend meer impact te hebben en het daarnaast ook leuker en ontspannen te houden.
Dit geldt niet alleen op het werk maar zeker ook thuis, zeker nu we wat meer op elkaar zitten of juist iemand anders onze aandacht en zorg wat meer nodig heeft. Let er maar eens op wat je ego je soms influistert en kijk dan eens hoe je ook zou kunnen reageren. Geloof me het helpt!
