Voetbal en digitale ecosystemen: wat heeft dat nu met elkaar te maken, hoor ik je vragen? In mijn tweede blog in een reeks van zes, over het nieuwe normaal en welke rol digitalisering daarin gaat spelen, gaat het vooral over samenwerken en vertrouwen. Dit zijn essentiële elementen om in deze crisis op een goede en pragmatische manier de voordelen van digitalisering te omarmen. Hetzelfde geldt voor voetbal of sport in het algemeen.
In mijn eerste blog schreef ik over de verschillende systemen die meer en meer gaan ontstaan wanneer we met elkaar de kracht van digitalisering echt goed gaan benutten. Zeker nu we nog in een crisis verkeren, waarbij automatisering ons verder dient te ontlasten en meer samenwerkingsvormen zich verplaatsen naar online. Dit heeft zondermeer consequenties voor onze economie en voor onze samenleving in het algemeen. Er zullen volledig nieuwe digitale ecosystemen en organisatievormen ontstaan waarin verschillende partijen elkaar kortstondig of juist langdurig opzoeken.
De wedstrijd winnen!
De grote vraag hierbij is natuurlijk hoe deze nieuwe samenwerkingen eruit zullen gaan zien en welke veranderingen hiervoor nodig zijn. Niet alleen voor wat organisatiestructuren betreft, maar vooral ook op de manier waarop we samenwerken. Met welk doel en vooral ook met welke mindset. De traditionele klant–leverancier relatie gaat daarbij in sommige gevallen – terecht – op de schop. We zullen meer gebruik moeten maken van elkaars kracht en specialismen. Niet alleen voor strategiebepaling, maar zeker ook voor de uitvoer. Vooraf gezamenlijk investeren, zonder wellicht altijd scherp voor ogen te hebben hoe dit uit gaat pakken, vraagt om een andere benadering en vergt vooral vertrouwen.
Zoals sommigen weten ben ik een groot liefhebber van sport in het algemeen en van voetbal in het bijzonder. Ik mag als het om mijn zakelijke leven gaat, dan ook graag een metafoor gebruiken die een relatie heeft met dit bijzondere spelletje. Net zoals ik golf, tennis, varen en skiën overigens heerlijke manieren van tijdverdrijf vind, maar dat terzijde. Helaas liggen de diverse competities alweer een tijdje stil, maar als we kijken naar het fenomeen voetbal, dan zien we dat een aantal spelers (lees, Messi of een Ronaldo) weliswaar het verschil kunnen maken, maar dat uiteindelijk het team bepalend is hoever men komt in een competitie of kampioenschap.
Op het veld heeft iedereen namelijk een duidelijke rol en taak. Alle linies moeten een gestroomlijnd geheel vormen, ook al hebben ze andere taken uit te voeren. De tactiek verschilt hierbij per team, afhankelijk van de kwaliteiten van de spelers en de ambities die men nastreeft. Sommige teams spelen aanvallend, andere parkeren dikwijls meteen de bus om vooral maar niet te verliezen. Welke strategie gekozen wordt, en hoe er wordt samengewerkt, spreek je vooraf met elkaar af. Alleen als het hele team snapt wat er nodig is, de tactiek begrijpt en duidelijk is wie welke rol heeft en dit vervolgens ook als één team uitvoert, gloort de winst aan de horizon!
Bepalen waar je staat
Hetzelfde geldt voor nieuwe zakelijke vormen van samenwerking. In tegenstelling tot hoe veel bedrijven vroeger en niet zelden nog steeds opereren, zoek je hierbij actief naar een rol in een groter geheel. Een ecosysteem waarbij jij je richt op jouw portfolio en je samen met anderen een bepaalde propositie ontwikkelt en in de markt zet. Hierbij is het belangrijk dat je een goed begrip hebt van wie je mogelijke partners kunnen zijn, samen een eenduidige koers uitzet en een heldere strategie formuleert hoe hier te komen. De gezamenlijke missie dient kraakhelder te zijn. Hierbij is het goed om jezelf af te vragen of iedereen dezelfde uitgangspunten deelt en er begrip en (h)erkenning is van elkaars rol. Alleen op die manier is er één focus aanwezig en kun je als één team de wedstrijd naar je hand zetten.
In een wereld waarin nieuwe digitale ecosystemen ontstaan, zal samenwerking tussen teams, rollen en functies opnieuw bepaald moeten worden. Daarin vormt, zoals gezegd, vertrouwen de basis voor succes. Je werkt immers samen omdat je vertrouwt op elkaars kennis, kunde en kwaliteiten. De meerwaarde die je als teamgenoten in elkaar vindt, staat voorop. Het eigenbelang wordt het gezamenlijke belang. Veel bedrijven onderschatten deze andere insteek en mindset of gaan onder druk, zeker in tijden van crisis, niet zelden weer terug naar het oude denken.
Voor velen van ons ligt daar echter niet de toekomst en zeker ook niet de kansen. Kijk daar als beleidsvoerder dus goed naar, juist nu! En snap daarbij ook de nieuwe spelregels: wie mag waarover beschikken, van wie is de data, wie is verantwoordelijk voor de besluiten en wie is de scheidsrechter? Het is ook interessant om te zien dat je opnieuw afspraken moet maken over eigenaarschap: van wie is de eindklant en het ontwikkelde product of de dienst? Hoe werkt dat in een nieuw digitaal ecosysteem? Als die ene scoort, winnen we dan allemaal?
Nieuwe samenwerkingsvormen
Binnen T-Systems hebben we als onderdeel van Deutsche Telekom al de nodige praktijk-ervaring opgedaan, ook in Nederland. Samen met Eneco hebben we bijvoorbeeld een Slimme Boiler geïntroduceerd. Met deze oplossing kunnen Eneco-klanten pieken van zonne- en windenergie opvangen. Als T-Systems brengen we de verbinding tot stand tussen het slimme apparaatje in de boiler en Eneco. Hierdoor kan Eneco de pieken en dalen op het energienet beter beheersen en kunnen klanten goedkoper energie afnemen. We verwachten dat op korte termijn meer dan tienduizenden consumenten met een elektrische boiler gaan bijdragen aan een duurzamer energiesysteem.
Het is mooi om te zien dat je door middel van samenwerking (hier met Eneco, T-Mobile en de leverancier van de sensor-apparatuur en technische installateur) tot een oplossing kan komen die een belangrijke bijdrage levert aan een duurzamere samenleving. Dit lukt echter alleen als alle partijen kennis, kunde en kwaliteit met elkaar willen delen en vertrouwen op een gezamenlijk afgestemd business model, waarbij iedereen kan winnen.
Slimme bruggen en steden
Een ander voorbeeld maakten we vorige week al wereldkundig. Samen met de provincie Noord-Holland en Dura Vermeer hebben we een ‘slimme brug’ ontwikkeld. Twaalf sensoren in het beton meten temperatuur, vochtigheid en het ontstaan van corrosie. De meetgegevens gaan via een draadloos netwerk naar een centraal platform. Bij afwijkingen kan tijdig worden ingegrepen. Ik ben er trots op dat we in zo’n publiek-private samenwerking bijdragen aan het verbeteren van de infrastructuur van Nederland. Dankzij deze innovatie verbetert het onderhoud van onze bruggen aanzienlijk, nemen de kosten hiervoor af en neemt de verkeersveiligheid toe. Zo’n oplossing hadden we in ons eentje niet kunnen bedenken, laat staan ontwikkelen én toepassen.
Het is overigens niet de enige digitale innovatie die we met Dura Vermeer in de markt hebben gezet. Eerder ontwikkelden we een slimme parkeeroplossing op basis van sensortechniek die we eerder in Duitsland toepasten en waarbij we een parkeerapp, koppelen aan data analyses, sensoren en camera’s. We noemen het ‘Spotten’ en hierdoor neemt niet alleen het zoekverkeer naar dat ene vrije plekje in de stad aanmerkelijk af, maar wordt het voor gemeenten ook mogelijk om invalidenparkeerplaatsen of laad- en losplekken te monitoren. Verkeersveiligheid, sociale handhaving en minder uitstoot zijn hierbij belangrijke doelen.
Samen sterk
Zijn dit soort projecten eenmalig of zien we in het ‘nieuwe normaal’ samenwerking als de basis voor innovaties? Ik geloof persoonlijk dat je samen meer uit jezelf haalt en dat de wereld waarin we leven, met de steeds snellere (technologische) verandering ons geen andere keuze laat. Uiteraard horen daar – net zoals in het voetbal – duidelijke afspraken bij over wie doet wat en hoe samen te winnen. Hierbij is het goed om na te denken over de verdere consequenties voor je bedrijfsstrategie en -voering, want wanneer je steeds meer samen doet, groeit de onderlinge afhankelijkheid. Hoe ga je daarmee om?
Op basis van ons onderzoeksprogramma Digitale Ecosystemen met universiteit Nyenrode, staat inmiddels een nieuwe podcast klaar. Hierin vertelt Leen Paape over de rol van vertrouwen, onderlinge afhankelijkheid en governance binnen ecosystemen met een aantal mooie voorbeelden.
